Zoom in: Η σόλα

Σήμερα θα κάνουμε zoom in και θα μιλήσουμε για ένα μέρος του παπουτσιού που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην επιλογή του παπουτσιού που θα αγοράσουμε, ακόμα κι αν δεν το παρατηρούμε. Θα μιλήσουμε για τη σόλα του παπουτσιού.

Η σόλα λοιπόν λέγεται έτσι από τη λατινική λέξη “solea” που σημαίνει χώμα, έδαφος. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ο άνθρωπος φοράει παπούτσια εδώ και 50000 χρόνια και τα 40000 από αυτά τα παπούτσια του έχουν σόλες. Οι πρώτες αυτές σόλες ήταν φτιαγμένες από δέρμα όπως και το υπόλοιπο παπούτσι (βλ. τα αρχαιοελληνικά σανδάλια πχ) Πολλά από τα παπούτσια που φοράμε μέχρι σήμερα έχουν δερμάτινα σόλες, δεν είναι παράξενο, γιατί είναι ένα υλικό πολύ μεγάλης αντοχής. Αργότερα όμως χρησιμοποιήθηκαν πολλά πολλά διαφορετικά (και ορισμένες φορές παράξενα) υλικά, μερικά από τα οποία θα δούμε παρακάτω.

To ξύλο

Όταν ακούτε σόλα από ξύλο πιθανότατα σας έρχονται στο μυαλό ένα ζευγάρι τσόκαρα, ωστόσο δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, λόγω της φύσης του υλικού, ποια ήταν η μορφή των πρώτων παπουτσιών που χρησιμοποίησαν το εν λόγω υλικό για τη σόλα τους. Κάποιοι λένε πχ ότι ήταν οι κόθορνοι που φορούσαν οι ηθοποιοί στο Αρχαίο Θέατρο.

Το ξύλινο παπούτσι ωστόσο που έγινε γνωστό στην Ευρώπη και οι περισσότεροι αναγνωρίζουμε μέχρι σήμερα μοιάζει με αυτό:

Τα χαρακτηριστικά αυτά ξύλινα παπούτσια μπορεί να θυμίζουν την Ολλανδία (εκεί τα λένε Klomp), αλλά μπορεί να τα συναντήσει κανείς και στη Γερμανία (Klompen), στην Γαλλία (Sabots). Η επιλογή του ξύλου που θα χρησιμοποιηθεί ήταν πολύ σημαντική, γι’ αυτό και χρησιμοποιούνταν συνήθως πιο ανθεκτικά ξύλα όπως σημύδα, ιτιά ή οξιά.

Τα ξύλινα αυτά παπούτσια δεν τα φορούσαν κάποιοι ιδιότροποι fashionistas αντιθέτως ήταν η λύση των εργατών, αγροτών και κτηνοτρόφων της Ευρώπης της εποχής για να προστατεύσουν τα πόδια τους από τις καιρικές συνθήκες και τους κινδύνους του επαγγέλματος. Πολλά εργοστάσια κατά τη βιομηχανική επανάσταση έδιναν τα συγκεκριμένα παπούτσια στους εργάτες τους σαν παπούτσια εργασίας, ήταν τα πιο χαρακτηριστικά παπούτσια των μεταλλωρύχων και μάλιστα πολλά εργοστάσια είχαν προσλάβει “τσαγκάρη” μέσα στο χώρο του εργοστασίου για να φτιάχνει και να επισκευάζει τα παπούτσια των εργατών. Μπορεί να σας φαίνεται υπερβολικό, αλλά σκεφτείτε οτι ένας μεταλλεργάτης που δούλευε πλάι στο καμίνι μπορεί να έλιωνε εώς 4 τέτοια ζευγάρια τη μέρα. Χαρακτηριστικό είναι οτι τα ξύλινα παπούτσια είναι πιστοποιημένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση σαν παπούτσια ασφαλείας.

Extra!

Aπολάυστε παρακάτω έναν τσοκαρο-χορό για να περάσουμε στο επόμενο υλικό.

Ο καλός μας ο φελλός

Πολύ μπροστά από την εποχή τους οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι λέγεται οτι ήταν η πρώτη που χρησιμοποίησαν τον φελλό για τις σόλες των σανδαλιών τους, δεν ήταν το πρώτο που σκέφτηκαν βέβαια όταν τον είδαν γιατί πριν από την συγκεκριμένη εφαρμογή ήδη χρησιμοποιούσαν τον φελλό στην ιστιοπλοΐα τους, το ψάρεμα και σε ποικίλες οικιακές εφαρμογές. Σόλες από φελλό είχαν και οι Ρωμαίοι, οι οποίοι όμως χρησιμοποίησαν επίσης το φελλό σαν πώμα για το κρασί τους πριν έρθει ο Dom Perignon και “σφραγίσει” το deal κάνοντας τον φελλό πρωταγωνιστή στις διάσημες σαμπάνιες του.

Πολύ αργότερα ο διάσημος σχεδιαστής Salvatore Ferragamo σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει τον φελλό στις πλατφόρμες και τα σανδάλια του σαν εναλλακτική στις βαριές ξύλινες σόλες που χρησιμοποιούνταν ως τότε. Η ιδέα του άρεσε πολύ κατά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο λόγω και της μεγάλης έλλειψης που υπήρχε σε δέρμα και καουτσούκ. Ξαναήρθαν δε στη μόδα στα 70s, στις disco της εποχής και μάλιστα αγαπήθηκαν και από άντρες και από γυναίκες.

Και γιατί είναι τελικά καλός;

Οι εφαρμογές του φελλού στην υποδηματοποιία κάθε άλλο παρά τυχαίες είναι. Ο φελλός σαν υλικό παρουσιάζει μεγάλη ελαστικότητα και απορροφά πολύ αποτελεσματικά τους κραδασμούς. Ταυτόχρονα έχει την ικανότητα να λειτουργεί σαν “καλούπι” για τις πατούσες μας, οι οποίες είναι όλες μοναδικές, χωρίς όμως να χάνει εντελώς το σχήμα του ώστε να πατάμε λάθος μετά από λίγο καιρό ή να αφήνει απροστάτευτη την καμάρα. Τέλος, ο φελλός είναι φυσικά αντιβακτηριδιακός, δηλαδή εάν τα πόδια μας ιδρώσουν ή βρέξουμε τα παπούτσια μας, αρκεί να μείνουν μια μέρα στον ήλιο, δεν θα μυρίσουν, δεν θα αναπτύξουν μύκητες. Αυτό συμβαίνει γιατί η μορφή του επιτρέπει στο υλικό να “αναπνέει”με τον βέλτιστο τρόπο και αυτός ειναι και ο λόγος που ο φελλός συνδέθηκε τόσο άρρηκτα με τα κρασιά.

Αν αναρωτιέστε τι σημαίνει η καλλιέργεια του φελλού για το περιβάλλον να σας πούμε ότι πρόκειται για ένα υλικό εξαιρετικά βιώσιμο, το δέντρο από τον κορμό του οποίου παίρνουμε αυτό το πολύ χρήσιμο υλικό, είναι έτοιμο μετά τα 25 του χρόνια να μας δώσει “καρπούς”. Έκτοτε μπορούμε να το χαράζουμε και να παίρνουμε φελλό κάθε 9 με 13 χρόνια. Το δέντρο δεν πληγώνεται από τη διαδικασία αυτή, ίσα ίσα ανανεώνεται. Τέλος, να πούμε οτι ο φελλός είναι πλήρως ανακυκλώσιμος.

Το σχοινί και οι espadrilles

To παλαιότερο ζευγάρι παπούτσια με σόλα από σκοινί βρέθηκε σπήλαιο Cueva de los murielagos της Ισπανίας και υπολογίζεται οτι είναι 4000 ετών, μπορεί να το δει κανείς από κοντά στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Γρανάδα. Οι αρχαιολόγοι λένε ότι τα παπούτσια αυτά που όλοι σήμερα αναγνωρίζουμε σαν εσπαντρίγιες χρησιμοποιήθηκαν πρώτη φορά τον 13ο αιώνα από τους στρατιώτες του βασιλιά της Αραγωνίας και πήραν το όνομα τους από το παραδοσιακό φυτό που χρησιμοποιούνταν για να φτιαχτεί το σκοινί για τη σόλα που λεγόταν “εσπάρτο”.

Η εσπαντρίγιες χρησιμοποιήθηκαν κυρίως στις αγροτικές περιοχές από άντρες και γυναίκες και φορέθηκαν κι αυτές πολύ στα ορυχεία, λόγω του οτι ήταν ένα οικονομικό και εύκολο στην κατασκευή του παπούτσι. Οι παραδοσιακές εσπαντρίγιες ήταν αρχικά λευκές οι μαύρες. Οι μαύρες φοριούνταν μέσα στην εβδομάδα και οι λευκές ήταν για πιο επίσημες εμφανίσεις. Αργότερα καθιερώθηκαν χαρακτηριστικά χρώματα που δήλωναν τον τόπο κατασκευής της κάθε εσπαντρίγιας.

Κάποτε στο Hollywood

Η εσπαντρίγια είχε σταθερά τους λάτρεις της σε Ισπανία, Γαλλία και Νότιο Αμερική μέχρι που έβαλε το Hollywood το χεράκι του και τις απογείωσε. ( Δες πόσο χαριτωμένα δένει τα παπουτσάκια της η Rita Hayworth στα αριστερά) Οι εσπαντρίγιες έκαναν την εμφάνιση του στη μεγάλη οθόνη και έκτοτε όλοι θέλανε από ένα ζευγάρι!

Κάπου το 1970, ο Yves Saint Laurent γνώρισε τον Castañer (που είναι ένας παραδοσιακός κατασκευαστής του είδους) και του ζήτησε να του φτιάξει εσπαντρίγιες με τακούνι.

Έκτοτε οι εσπαντρίγιες δεν άφησαν ποτέ την παπουτσοθήκη μας!

Εxtra!

Ο Salvador Dali με τις χαρακτηριστικές δετές του εσπαντρίγιες (και ένα μεγάλο ψάρι):

Θα κλείσουμε εδώ με τον Dali και το ψάρι και θα επιστρέψουμε με δυναμικό zoom in-έκπληξη σε ένα άλλος μέρος του παπουτσιού, απλά και μόνο γιατί μας αρέσει να μαθαίνουμε! Τα ξαναλέμε!

Με εκτίμηση,

Ομάδα Arties